Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA)

Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA)

De definitie van Psychosociale Arbeidsbelasting is: “Factoren in de arbeidssituatie, zoals seksuele intimidatie, agressie en geweld, pesten, discriminatie en werkdruk, die direct of indirect stress veroorzaken.”

Werknemers besteden veel tijd per week op het werk, en de manier waarop zij omgaan met collega’s en inwoners heeft een grote invloed op hun welzijn. Hoe een werknemer zich voelt op de werkvloer, beïnvloedt niet alleen zijn functioneren maar ook zijn gezondheid. Wanneer werkomstandigheden, zoals psychische druk en de omgang met anderen, niet optimaal zijn, kan werkstress ontstaan. Dit wordt ook wel psychosociale arbeidsbelasting (PSA) genoemd.

PSA kan een grote rol spelen bij de uitval van werknemers. Ongewenste omgangsvormen, zoals (seksuele) intimidatie, agressie, geweld, pesten en discriminatie, kunnen leiden tot letsel, schade, psychische klachten, gevoelens van onveiligheid en beïnvloeding van integere besluitvorming. Een sociaal en veilig werkklimaat draagt bij aan een betere werksfeer, verhoogt de kwaliteit van het werk, heeft een positief effect op de productiviteit van werknemers en kan leiden tot minder psychische en fysieke klachten.

1. Werkdruk binnen PSA

• Kenmerk: Werkdruk ontstaat door een onevenwicht tussen de eisen van het werk (zoals deadlines, hoeveelheid werk, of complexiteit) en de mogelijkheden of middelen van een werknemer (zoals tijd, vaardigheden, of ondersteuning).

• Effect: Werkdruk kan leiden tot stress, uitputting, en uiteindelijk burn-out als het langdurig aanhoudt.

• Oplossing: Werkdruk wordt vaak aangepakt door middel van betere werkplanning, duidelijke prioriteiten, extra middelen, of het vergroten van vaardigheden.

2. Ongewenst gedrag binnen PSA

• Kenmerk: Ongewenst gedrag is vaak interpersoonlijk van aard en kan bestaan uit pesten, discriminatie, seksuele intimidatie, agressie, of geweld. Dit gedrag komt voort uit sociale interacties en de werkcultuur.

• Effect: Ongewenst gedrag kan een direct negatief effect hebben op het zelfvertrouwen, de veiligheid, en het psychologisch welzijn van werknemers. Het kan leiden tot angstklachten, isolatie of langdurige uitval.

• Oplossing: Aanpakken van ongewenst gedrag vereist een focus op werkcultuur, duidelijke gedragsregels, training in sociale veiligheid, en een meldingsstructuur.

De relatie tussen werkdruk en ongewenst gedrag

Hoewel werkdruk en ongewenst gedrag aparte verschijnselen zijn, kunnen ze elkaar beïnvloeden:

• Werkdruk kan leiden tot ongewenst gedrag: Bij hoge werkdruk kunnen spanningen oplopen, wat de kans vergroot op conflicten of kortaf gedrag tussen collega’s.

• Ongewenst gedrag kan werkdruk verhogen: Werknemers die ongewenst gedrag ervaren, kunnen zich minder ondersteund voelen, minder productief zijn en daardoor extra werkdruk ervaren.

PSA in de RI&E

Een RI&E (Risico-Inventarisatie & -Evaluatie) richt zich op specifieke arbeidsrisico’s binnen een organisatie.

Een onderzoek naar psychosociale arbeidsbelasting (PSA) verdiept zich specifiek in de risico’s van werkdruk, werkstress, pesten, discriminatie, (seksuele) intimidatie en agressie en geweld. Dit soort onderzoek wordt in de Arbowet ook wel “Scope-RI&E-PSA” genoemd.

Een RI&E-PSA is vereist wanneer er binnen een bedrijf een specifiek risico op psychosociale belasting is dat extra aandacht nodig heeft. Denk bijvoorbeeld aan een afdeling waar herhaaldelijk incidenten optreden omtrent ongewenst gedrag. Met een RI&E-PSA worden de oorzaken van dit soort problemen onderzocht, zodat er gericht oplossingen kunnen worden geboden.

Zowel de standaard RI&E als de gespecialiseerde RI&E-PSA zijn cruciaal voor werkgevers. Ze zorgen ervoor dat bedrijven voldoen aan de arbeidsomstandighedenwet en dragen bij aan een veilige en gezonde werkomgeving voor alle werknemers.